Obezite; beslenme bozukluğu temelli, genetik ya da hormonal sorunlarla meydana gelebilen, aşırı kilolu olma durumudur. Besinlerden alınan kalori miktarı, harcanan kaloriden daha fazladır. Bu sebeple de obezite sorunu ortaya çıkar. Sağlığı bozacak şekilde, vücutta yağ birikir. Yaşam standartlarını düşüren ve hayat süresini kısaltan ciddi bir sağlık sorunudur. Tedavi edilmediği taktirde, hayata mal olabilmektedir. Obezite yalnızca kilolu olmak sorunu olmadığı ve yanında farklı problemleri de beraberinde getirdiği için ciddi sorunlar meydana gelebilir. Dünyada 1.6 milyar kişi fazla kilolu ve bunların 400 milyonu da obezite hastalığına sahiptir. Yapılan araştırmalara göre, Türkiye’de erkeklerin dörtte birinde (%25), kadınların yarıya yakınında (%44) obezite olduğu bilinmektedir. Yaygın olarak görülmesinin yanında git gide artış da göstermektedir. Bu sebeple de yandaş hastalıkları sebebiyle ciddi bir genel problem olarak karşımıza çıkmaktadır.

Obezitenin yol açabileceği sağlık sorunları ise:

• Tip 2 diyabet

• Hipertansiyon, Koroner arter hastalığı, Kalp yetmezliği

• Solunum bozuklukları

• Metabolik sendrom, İnsulin direnci, Kolesterol ve lipid yüksekliği

• Adet düzensizlikleri

• Kısırlık,

• Doğum zorlukları,

• Polikistik over sendromu,

• Aşırı kıllanma

• Uyku apnesi,

• Gastroözofageal reflü

• Depresyon

• Osteoartrit

• Varis

• Beyin kanaması ve Felç

• Safra kesesi taşı

• Meme, kalın bağırsak ve prostat kanseri gibi bazı kanserler (obezite ameliyatlarının uzun dönemde çeşitli kanserlere bağlı ölümleri azalttığı bildirilmektedir)

• İdrar inkontinansı

Kimlere obez denir?

Obezite sorunu her ülkede ve her şehirde aynı şekilde tespit edilmektedir. En yaygın yöntem ise; en WHO (dünya sağlık örgütü) tarafından kullanılması salık verilmekte olan vücut kitle indeksidir (VKİ). VKİ kilogram cinsinden vücut ağırlığının metrekare cinsinden boyun karesine bölünmesiyle elde edilir.

Vücut kitle indeksi değeriSınıflandırma

18,5 kg/m²’nin altında olanlarZayıf

18.5 – 24,9 kg/m² arasında olanlarNormal kilolu

25 – 29,9 kg/m² arasında olanlarFazla kilolu

30 – 39,9 kg/m² arasında olanlarObez

40 – 50 kg/m² arasında olanlarMorbid obez

50 – 60 kg/m² arasında olanlarSüper Obez

60 kg/m² üzerinde olanlarSüper süper obez

Obezite riskini arttıran faktörler nelerdir?

Obezite birçok sebeple ortaya çıkabilir. Aşırı gıda alımı ya da besleyici özelliği olmayan fazla kalorili gıdalar tüketmek, yanlış beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivitedeki zayıflamalar, yaşın ilerlemesiyle beraber metabolizmanın yavaşlaması gibi birçok faktör obeziteye sebep olabilir. Bununla beraber doğum sayısının fazla ve doğumlar arası sürenin kısa olması da kilo alımına yol açabilir. Bunun dışında hormonal bozukluklar, kısa süreli ve şok diyet uygulamaları, metabolik ve psikolojik etmenler dışında genetik yatkınlık obeziteye yol açabilmektedir.

Obezite nasıl tedavi edilir?

Obezite tedavisi her obez bireye göre farklılık gösterir. İlk olarak, kişiye obez teşhisinin bir uzman tarafından konması ve ardından obeziteye sebep olan faktörlerin belirlenmesi gerekmektedir. Bu faktörlerin tespitinden sonra ise obeziteye sebep olacak noktaların tedavi edilmesi ya da alışkanlıklardan çıkarılması gerekmektedir. Obeziteye yol açan metabolik bir sebep mevcut ise ilk olarak bunun tedavi edilmesi gerekir. Hastaya uygun diyet tedavilerine başlanmalı, egzersiz, ilaç tedavisi, psikolojik destek ve diğer tedavi yöntemleri uygulanmalıdır. Hasta detaylı analizlerden geçirildikten sonra obezite sebebi belirlenmelidir. Örnek olarak; obeziteye yol açan faktör organik yani genetik, endokrin, nörolojik sebepler ortaya konulmalıdır. Şayet ilaç kullanımı gibi sebepler mevcut ise bu faktörlerin üzerine gidilmelidir.

Daha sonra ise profesyonel bir ekip tarafından kişiye özel diyet ve egzersiz programı hazırlanmalı ve kısa süre sürede başlatılmalıdır. Gereğinde ilaç tedavisi de gerekli olabilir. Ancak bu aşamada yapılan egzersiz ve diyet tedavisi, uzun süreli obezite özellikle de morbid obezite cerrahisinde etkili olmayabilir. Bu gibi hastaların ancak %2-4 kadarı kalıcı olarak kilo verebilir. Diğer obez gruplarında ise gastrik balon yerleştirilmesi veya morbid obezite cerrahisinin uygulanması gerekebilmektedir. Bu ameliyatlar estetik amaçla uygulanmamaktadır. Obezite cerrahisi, hasta egzersiz ve diyet tedavisi sonucunda kilo veremiyorsa uygulanmalıdır. Bu kişiler ameliyat olmazlarsa aslında ölümcül bir hastalığın pençesinde olduğunu unutmamalıdır.

About the author

Erol Vural