Günümüzün modern, gelişmiş şehir hayatının hızla yayılan hastalığı obezite, çocuk, genç, yetişkin pek çok kişinin sağlığını ciddi anlamda tehdit etmektedir. Tedavi gerektiren şişmanlık olarak tanımlanan obezite; genetik yatkınlık, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam koşullarının bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bir kişinin obez olup olmadığını anlamanın en basit yolu, kişinin vücut kitle indeksinin hesaplanmasıdır. Vücut kitle indeksi 30’un üzerinde olanların obez, 40’ın üzerinde olanların ise morbid obez oldukları bilinmektedir. Başka bir ifade ile obezite vücuttaki yağ oranının normalden fazla olması durumudur. Bu bakımdan kadınlarda yağ oranının vücut ağırlığının % 30’unun üzerine çıkması, erkeklerde ise % 25’in üzerine çıkması obezite göstergesidir. Bununla birlikte vücut kitle indeksi normal değerler arasında olan, ancak göbek ve bel bölgesi aşırı yağlı olanların da obez olduklarını söylemek mümkündür.

Neler obeziteye sebep olur?

1. Gereğinden fazla yemek,

2. Aşırı yağlı, tuzlu, şekerli gıdalarla beslenmek,

3. Ev yemeği yerine hazır gıdalarla, fast-food tarzı beslenmek,

4. Yetersiz su tüketimi,

5. Hareketsiz bir yaşam sürmek, merdiven yerine asansör kullanmak, kısa mesafelere bile taşıtla gitmek,

6. Tüm gün ofiste, bilgisayar başında oturmayı gerektiren işlerde çalışmak,

7. Yaşın ilerlemesiyle metabolizmanın yavaşlamaya başlaması,

8. Cinsiyet (kadınlar obeziteye daha yatkındır),

9. Ekonomik yetersizlik (maddi kısıtlılıklardan dolayı sağlıksız ve tek yönlü beslenme)

10. Hormonsal ve metabolik tembellik ya da rahatsızlık,

11. Genetik yatkınlık,

12. Psikolojik sorunlar,

13. Düşük enerji içeren diyetlerin sıkça uygulanması,

14. Sigara ve alkol kullanmak,

15. Antidepresan türevi ilaçlar,

16. Gereksiz yere alınan vitaminler,

17. Fazla sayıda doğum yapmak,

18. Kısa süre aralıklarla doğum yapmak,

19. Yaşam kalitesinin düşük olması (yetersiz uyku, beslenme, dinlenme)

20. Eğitim seviyesinin düşük olması

Obezite hangi sağlık sorunlarına sebep olabilir?

Obezite, çağımızın en ciddi rahatsızlıklarından birisidir. Zira aşırı şişman (obez) olan kişi sadece fazla kilolarıyla değil sayısız pek çok hastalıkla mücadele etmek durumundadır. Öncelikle kalp-damar hastalıkları, insülin direnci, Tip 2 Diyabet, yüksek tansiyon, metabolik sendrom, karaciğer yağlanması ve böbrek hastalıkları obezitenin sebep olduğu en tehlikeli hastalıklar arasında sayılmaktadır. Bunlarla birlikte safra kesesi hastalıkları, bazı kanser çeşitleri, uyku apnesi, felç, nefes almada zorluk, astım, kandaki yağ oranının artması, deri ve mantar enfeksiyonları, kas ve iskelet sisteminde oluşan sorunlar sebebiyle vücut travmaları doğrudan ya da dolaylı olarak obezitenin yol açtığı rahatsızlıklardır. Ayrıca aşırı şişman olmanın getirdiği asosyallik sebebiyle psikolojik problemler, vücuttaki yağ oranı arttığı için aşırı kıllanma, gebelik dönemi komplikasyonları, adet düzensizlikleri ve gebe kalmanın zorlaşması da obezite ile ilişkili sorunlardır. Tüm bunlara ek olarak obez olan kişi her hangi bir sağlık sorunu yaşadığında tedavisi de zorlaşmaktadır. Zira aşırı şişmanlık pek çok cerrahi operasyonu da zorlu hale getirmektedir.

Obezite nasıl tedavi edilir?

1. Tıbbi beslenme (diyet) tedavisi

Obeziteye sebep olan temel etkenlerin başında hastanın doğru, yeterli, dengeli, sağlıklı beslenmeyi bilmiyor olması gelmektedir. Her bireyin vücudunun, metabolizmasının ihtiyaç duyduğu enerji farklıdır. Bu sebeple kilosundan şikayetçi olan, aşırı kilolu olan pek çok kişi başkalarından duyduğu diyet programlarını uygular. Ancak kilo veremez ya da verdiği kiloyu kısa sürede geri alır. Bu bakımdan her bireyin diyet programının kendisine özgü olması gerektiği bilinmeli ve hasta uzman diyetisyenin kendisi için hazırladığı diyet programını uygulamalı ve düzenli olarak kontrollere gitmelidir. Bu sayede uygulanan diyet, enerji eksikliği kişinin kas ve iskelet sistemine, hayati önem taşıyan organlarına zarar vermez ve yağ birikimini azaltır. Ancak doğru diyetle vücutta vitamin, mineral ve elektrolit kaybı yaşanmaz.

2. Egzersiz tedavisi

Hareketsiz yaşam ve sağlıksız beslenmenin yol açtığı obeziteyi, vücutta fazla yağ birikmesi sorununu aşmanın en sağlıklı yollarından birisi de elbette ki daha hareketli bir yaşam sürmektir. Bunun için uzmandan yardım almak ve bilinçsiz, ağır hareketlerden kaçınmak gerekir. Bu bağlamda öncelikle doktor tarafından hastanın kalp ve solunum kontrolleri yapılır, ona uygun egzersiz programı oluşturulur. Egzersiz tedavisine öncelikle basit egzersizlerle başlanmakta ve haftada 3 ya da 5 gün uygulanmaktadır. Başlangıçta 35-40 dakikayı geçmeyen egzersiz tedavisinin süresi ve ağırlığı zamanla artırılır.

3. Farmakolojik tedavi (ilaç tedavisi)

Obezite tedavisinde ilaç kullanımı, çok ciddiye alınması gereken bir durumdur. Zira bilinçsizce kullanılan ilaçlar çok daha ağır hastalıklara ve hatta can kaybına yol açabilmektedir. Doktor tavsiyesi ve kontrolünde, sadece uygun olan hastalar verilen obezite ilaçları, başka şartlar altında kullanılmamalıdır. Obezitede sadece ilaçla mucizeler yaratmak diye bir anlayış da bulunmamaktadır.

4. Cerrahi tedavi (obezite cerrahisi)

Obezite, başlangıç aşamasında ise ve hasta kararlı, kontrollü bir şekilde doktorun önerdiği spor ve diyete uyabilirse cerrahi girişime gerek duyulmadan tedavi sağlanabilir. Ancak obezitenin ilerlediği, aşırı şişmanlık vakalarında sadece diyetin, egzersizin ya da ilaç tedavisinin iyileşme sağlaması çok da mümkün olmamaktadır. Bu şekilde sadece tedavi sürecinin kısalması, kolaylaşması söz konusudur. Dolayısıyla obezite tedavisindeki en etkili yöntemin obezite cerrahisi olduğunu söylemek mümkündür. Zira obezitede cerrahi girişimler sağlık sorununu direk olarak ortadan kaldırabilmektedir. Obezite cerrahisi uygulamalarında temel amaç; fazla yemekle büyütülen midenin hacmini küçültmek ve yiyeceklerin emilimini azaltmaktır. Bunun için mide kelepçesi, tüp mide ameliyatı, Duodenal Switch ameliyatı gibi yöntemler uygulanmaktadır. Bir kişiye obezite cerrahisi uygulanabilmesi için hastanın 5 yıl ve daha uzun süreden beri obez olması ve 20-60 yaşları arasında olması gerekmektedir. Her geçen gün daha iyi sonuçlar veren obezite cerrahisi ile hasta zayıflar ve sağlığına kavuşur. Bu sayede obezite ve yol açtığı diğer hastalıklardan kaynaklanan ölümler de azalmaktadır.