*Kavram kargaşasını önleyebilmek adına ilk olarak benlik saygısının terimsel anlamda ne demek olduğuna kısaca bir göz atılmasının uygun olabileceğini düşünmekteyim..
Bireyler İçin Benlik Saygısı Ne Anlama Gelmektedir?
Bireyin kendini değerlendirmesiyle, benlik kavramını onaylamasından doğan kişisel beğeni durumu olarak tanımlanmaktadır. Bireyin kendini kabul etmesi (olduğundan aşağı- olduğundan üstün görmemesi), kendinden memnun olması, mutlu olması, değerli ve olumlu hissetmesi, kendine değer verilmesi gerektiğini düşünmesi ve kendini bütün hataları, eksiklikleri, diğer insanlardan farklı özellikleri ile kabullenmesi, kavramı öz bir şekilde açıklamaktadır. En genel tabir ile benlik saygısı, kişinin kendini tanıması, gerçekçi bir şekilde değerlendirmesi ve bunun sonucunda kendi yetenek ve güçlerini olduğu gibi kabul ederek benimsemesi şeklinde tanımlanabilmektedir. Aynı zamanda öncül kuralın burada bireyin kendini sevmesi olduğu unutulmamalıdır.
Birey, benlik saygısının ne düzeyde olduğunu anlayabilmek adına; kendine dışarıdan üçüncü bir göz olarak bakmalı ve yukarıda yazılı olan soruyu samimi bir şekilde cevaplandırmalıdır.
Yüksek benlik saygısı bireyin kendini değerli hissetme, toplum tarafından hoş bulunma ve kendini kabullenmesi ile doğrudan ilişkilidir. Diğer taraftan ise düşük benlik saygısı ise yalnızlık, depresyon, sosyal anksiyete ve yabancılaşma ile ilişkilidir. Benlik saygısının düşük olmasının yeme bozukluklarıyla, madde kullanımıyla, yaşamdan doyum alamama, genel iyilik hali eksikliği ve intihar eğilimi ile ilişkili olduğunu da unutmamak gerekmektedir.
Bireyin yaşam olayları karşısında oluşan düşünce ve davranışları bireyin düşük veya yüksek benlik saygısı olması ile ilişkilidir. Ayrıca bu yaşam tepkileri benlik saygısının derecesine göre de şekillenmektedir. Fiziksel sağlık da benlik saygısını etkileyen faktörlerden bir tanesidir. Hastalığın tipi ve şiddeti fark etmeksizin sağlık problemleri bireyde düşük benlik saygısına işaret etmektedir. Bu neden ile yaşam kalitesi kiloları sebebi ile önemli derecede etkilenen obez bireyler için benlik saygısı kavramının ne olduğunu biliyor olmak çok büyük bir önem taşımaktadır.
Obezite ve Benlik Saygısı İlişkisi
Günümüz toplumlarında kavramların çok keskin çizgiler ile çizilmiş olması, aslında bu çizgilerin çizilmesinde rolü olan insanları bile bir noktadan itibaren zora sokmaya başlamaktadır. Bu çizgilerden bir tanesi ve en keskin olanı zayıf bir beden görünüşüne sahip olmaktır. Zayıflık kavramının ön plana çıkması obez bireylerin dışlanmasına ve çeşitli olumsuz etiketlere maruz kalmasına sebebiyet vermiştir. Benlik saygısının kişiler arası ilişkilerden etkilendiğini göz önünde bulundurulmalıdır, olumsuz geri bildirimler obez bireylerin benlik saygısını bu sebep ile doğrudan düşürücü etkiye neden olmaktadır. Bireyin aşırı kilosu nedeni ile sürekli eleştirilmesi ve sosyal olarak dışlanıp damgalanması, okul ya da iş yaşamını, özel yaşamını, sosyal ilişkilerini ve fiziksel etkinliklere karşı tutumlarını olumsuz etkilemektedir. Obez bireyler toplumsal alanlarda da etiketlenmekte ve ayrımcılığa maruz kalmaktadır. Bu ayrımcılık da benlik saygısının azalmasına ve depresif bir duygu durumunun artmasına sebep olmaktadır. Yıllar içerisinde yapılan bir çok araştırma obezite ve benlik saygısı arasındaki ilişkide klinik gözlemlerimizi desteklemektedir. Aşırı kilolu, obez ve morbid obez hastalarda benlik saygısı, sağlıklı olan bireylerden daha düşüktür. Ayrıca bireylerde BKİ ile benlik saygısı arasında ters bir kolerasyon vardır.( BKİ arttıkça benlik saygısının azladığı görülmektedir.) Bu neden ile obez bireylerde düşün benlik saygısı hemen akabinde depresyona girişin habercisi niteliğindedir. Bu gibi bireylerin depresyondan çıkabilmelerinin tek yolu beden imajının baştan yapılandırılmasıdır. Bu imajın baştan yapılandırılması sayesinde birey sadece depresyondan çıkmak ile kalmaz aynı zamanda benlik saygısının da yükseldiği görülmektedir. Obezite problemi yaşayan bireylerin kilo verme evrelerinde aşağıdaki tabloda yazılı olan kuralı unutmamaları gerekmektedir .
HAYATTA ÖNCE KİM İÇİN YAŞAR Kİ İNSAN ?
KENDİNİZ İÇİN YAŞAMADIKÇA SEVDİKLERİNİZİ
MUTLU EDEMEYECEĞİNİZİ UNUTMAMALISINIZ…
Uzm. Klinik Psikolog – Bariatrik Psikolog
Merve PEHLİVAN