Metabolizma hızı; yaş, cinsiyet, boy, kilo, vücut kas kitlesi, spor yapma durumu, hipotiroidi gibi faktörlerden etkilenir. Bu nedenle kişisel farklılıklara ve yaşam tarzınıza bağlı olarak metabolizma hızı değişir. Yavaşlayan metabolizmayı harekete geçirmek için;
- Yeterli miktarda protein tüketmeye özen gösterin. Proteinli besinlerin termojenik etkileri karbonhidrat ve yağlara göre daha yüksektir. Bilindiği üzere protein kasların yapı taşıdır ve yeterli miktarda alınmadığında kas kayıpları olabilir. Bunun yanı sıra protein yapı taşlarına ayrılırken diğer besin ögelerine göre daha fazla enerji harcar.
- Su tüketimini arttırın. Günlük ortalam tüketilen 2-3 litre su metabolizma hızınızın artmasını sağlar. Metabolizma olarak tanımladığımız kimyasal, enzimatik, hormonal her türlü olay için su gereklidir. Dolayısıyla su olmadığında metabolizma hızı da düşer
- Güne kahvaltısız başlamayın. Her ne kadar yoğun tempoda çalışırsanız çalışın kahvaltıya zaman ayırın. Güne kahvaltıyla başlayan bireylerin gün boyu besin tüketimlerinin %30 oranında azaltığı gözlemlenmiştir. Özellikle 40 yaşından sonra mutlaka kalsiyum bakımından zengin beslenmeye özen gösterin.
Sabah kahvaltılarınızı ve öğle yemeklerinizi güçlendirip , akşam yemeklerinizi erken saatlere çekip, akşam yavaşlayan metabolizma hızınıza uygun yoğunlukta beslenmeye çalışın. Öğle ve akşam yemeklerinde ağır yemekler yememeye dikkat edin. Akşam yemeklerini erken saatte yiyin. Akşam yemeğinden sonar tatlıya yer vermeyin. Tatlı tüketimini daha çok günün yoğun saatlerinde ara öğün olarak maksimum haftada 1-2 kez tüketin. Bunun yanı sıra yağlı yiyeceklerden, kızartmalardan, yüksek kalorili içeceklerden tamamen uzak durun.
- Uyku düzeni metabolizma üzerine direkt olarak etki eder. Uyku düzeninizin olmaması metabolizmanızı yavaşlatıyor olabilir. Bu nedenle erken yatıp erken kalkma düzenine bünyenizi alıştırın. Böylece daha zinde ve mutlu hissettiğinizi fark edeceksiniz.
- Çok düşük kalorili diyetlerden uzak durum. Çok düşük enerjili diyetler yağ dokusu yerine kas dokusunda kayba neden olur. Böylece enerji harcamayı artıran kaslar azalır ve vücut kompozisyonu bozularak yağ artmış olur
- Bazı özellikli besinlerin metabolizmanın hızlanması üzerine önemli etkileri vardır. Bu besinlere beslenmede yer verilerek metabolizma hızlandırılabilir. Maydanoz ve turp metabolizmayı hızlandırmaya yardımcı olur. Elma, limon gibi sitrik asidi yüksek gıdalar yani narenciye grubu metabolizmayı hızlandırır.Yemek aralarında bir tane greyfurt Eğer midenizde problem yoksa, taze limon suyu da içebilirsiniz. Limonlu soda da metabolizmayı hızlandırır.
- Günlük olarak tüketilen kahve ve yeşil çay da metabolizmayı hızlandırıcı etki gösterir. Bu etki gün boyu devam ederken, tüketimin olmadığı günlerde etki ortadan kalkmaktadır. Günlük 3-4 fincanı geçmeyecek şekilde ve su tüketimine gereken önem verilerek kahve ve yeşil çay tüketilebelir.
- Uzun süre açlıktan sakının. Ana öğünlerin yanında ara öğünlerede beslenmenizde yer verin. Gün içerisinde azar azar ve sık aralıklarla yemek yiyin.
- Harekete geçin… Yapılan egzersiz ve fiziksel aktivite metabolizmayı hızlandırarak, yağ yıkmını arttırıcı etkiye sahiptir. Haftada 150 dk ( 4-5 gün 30- 35 dk ) orta tempolu yürüyüş yağlanmayı azaltıcı etki gösterir.
- Kışın güne ılık bir duş alarak, yazın da soğuk bir duşla başlamakta iyi gelecektir. Eğer yorgunsak ve üşüyorsak vücut bunu tolere etmek için daha çok yeme ihtiyacı duyar.
Diyetisyen Hüsniye Rakipoğlu Odabaş