Çocuklarda Obezite

Günümüzde pek çok ebevyn hala çok yiyen, tombul çocukların sağlıklı çocuklar olduğuna inanmaktadır. Fakat ebeveynler şunun farkında değildir ki tüm dünyada olduğu gibi Türkiyede de çağın hastalığı obezite çocuk yaşlarına kadar inmiş bulunmaktadır. Aşırı kilonun çocuklarda oluşturduğu fiziksel ve psikolojik problemlerin büyüklüğü ise ebeveynlerin hala farkında olmadıkları bir durumdur. Obezite vücutta birikmiş fazla yağ miktarı olarak tanımlanır. Erkeklerde toplam kilonun %25’i, kızlarda ise toplam kilonun %32 sinden fazlasını yağ oluşturuyorsa obezite teşhisi konulmaktadır.

Tabiî ki çocukluk döneminde fazla kilosu olan her birey yetişkinlikte de kesinlikle kilolu olacak diye literatürde kesin bir ifade yoktur fakat yapılan çalışmalarda riskin arttığı görülmektedir. Çocukluk dönemindeki obezite pediatrik hipertansiyon, Tip II diyabet, ileride gelişebilecek kalp damar hastalıklarına sebep olabileceği gibi, çocuğun özgüven gelişimini ve sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkilemektedir. Obezite, çocuğun psikolojik ve sosyal gelişimi için büyük tehditlerden bir tanesidir.

Çocukluk Dönemi Obezitesinin Sebepleri

Aile:

Ebeveynlerden bir tanesini obez olması çocuğunda obez olma riskini arttırmaktadır. Bunun sebebinin genetik yanında bir de öğrenme vardır. Çocuk yeme davranışını ve hareketliliği anne ve babadan öğrenmektedir. Çocuğun anne ve babayı örnek alma olasılığı göz önünde bulundurulursa yeme düzeni ve egzersiz alışkanlığı ona göre şekillenecektir.

Hareketsizlik:

Teknolojik aletlere ulaşım kolaylaştıkça her insanda olduğu gibi çocuklarda da hareketsizlik problemi baş göstermiştir. Bunun yanı sıra abur cubur tüketiminin hızla yayılması çocuklarda hareketsizlikle birlikte sağlıksız kilo alımını tetikleyen faktörlerden bir tanesidir.

Psikolojik:

Yetişkinlikte yaşanan psikolojik problemlerin daha zor olanları çocuklukta da yaşanabilmektedir. Stres, kaygı, depresyon yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda ve ergenlerde de kilo alımına neden olabilmektedir. Anne ve babasından yeterince ilgi ve sevgi göremeyen, okul ve sosyal hayatında problem yaşayan çocuklar sözlerinin geçtiği tek şey olduğuna inandıkları yemek ile bu boşlukları gidermeye çalışmaktadır. Bu durum da çocuklarda kilo almayı hızlandırıcı faktörlerden bir tanesidir.

Çocuklarda Obezite Tedavisi

Kilolu çocukların tedavi programında sanıldığının aksine ilk hedef kilo vermelerini sağlamak olmamalıdır. Çocuğun zaten hızlı bir şekilde hergün geliştiği göz önünde bulundurulmalı ve bu sebep ile sadece kilo alımı durdurulmalı veya yavaşlatılmalıdır.

1) Fiziksel Aktivite:

Genel anlamda alışık olmayan bir gençlik kitlesi olması sebebi ile çocuk ve ergenler spora daha doğrusu hareket etmeye özendirilmelidir. Bu sayede çocuk ve ergenlerde spor yapma hem kilo yönetimini etkin kılacak hem de fiziksel, sosyal gelişimlerine yardımcı olacaktır. Düzenli egzersiz programı uygulanamayabiliyorsa bile günlük aktivitenin arttırılması enerji yakımını yükseltecektir. TV ve bilgisayar başında daha az zaman harcamaları bile hareketlilik oranını arttıracaktır. Bu sebep ile hazırlanan günlük aktivite çizelgesi bu program içerisinde çok önemli bir yerdedir.

2) Diyet:

Yetişkinlerin en çok yanıldıkları durum çocuklarının kalori alım miktarını düşürmeye çalışmaktır. Bu tür diyetler çocukların sağlıklı fiziksel gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Aynı zamanda psikolojik olarak çocukta kısıtlanma ve stres yaratan birer faktör olmaya başlamaktadır. Çocuğa yanlış yapılandırılan yeme davranışının düzeltmesini sağlamasına yardımcı olmak tüm problemin ortadan kalmasını sağlayabilmektedir.

3) Tedavi/Davranış Değişikliği:

Yetişkinlerin kilo vermek için uyguladığı davranış değiştirme programları çocuklarda ve ergenlerde de sonuç vermektedir. Bu programlar kişiden kişiye çeşitlilik gösterdiği için bu aşamada bu alanda uzman bir psikologdan destek almak gerekmektedir. Yemek ve egzersiz günlüğünün oluşturulması, anne baba ve çocuk arasındaki problemlerin çözümlenmesi, çocuğun ailesinden ve çevresinden destek görmesi, arkadaşları ile olan ilişkisinin bu dönemde yeniden yapılandırılması, okul başarısının kilo verme/koruma döneminde olumsuz etkilenmemesi açısından psikolojik destek oldukça büyük önem taşır.

Çocukluk Dönemi Obezitesinin Önlenmesi

Obezitenin önlenmesi tedavisinden çok daha kolaydır. Anne ve babaların bu konuda eğitilmesi çocukluk obezitesinin önlenmesi açısından oldukça önemlidir.

Bebeklik döneminde katı besinlerin verimini olabildiğince erteleyip anne sütüne yönelmek,
Bebeği doyduğu noktada beslemeyi bırakmak
Erken çocukluk döneminde sağlıklı beslenme alışkanlığının kazandırılması,
TV seyretme oranının azaltılması ve egzersiz alışkanlığının kazandırılması
Çocuğa gerekli olan ilgi ve sevginin gösterilmesi

obeziteyi önleyecek olan etkenler arasında sayılabilir.