Günümüzün en büyük sağlık sorunlarından biri olan ve epidemik bir salgın haline gelen metabolik sendrom önlenebilir ölüm nedenleri arasında dünyada sigaradan sonra 2. Sırada gelmektedir.

Metabolik sendromu nasıl tanıyacağız;Bir hastada abdominal obezite, insülin direnci, tansiyon ve diyabet gibi metabolik hastalıkların birkaçının bir arada bulunması durumu metabolik sendrom olarak adlandırılmaktadır. Bu hastalarda birden fazla kalp, damar hastalığı, fazla kilo, yüksek tansiyon, kötü huylu kolesterol gibi çok sayıda hastalık söz konusudur. Metabolik sendromdayer alan hastalıkların hepsi birbirinin hem sebebi hem de sonucu olacak şeklinde birbirlerini tetiklemektedirler. Bu sayılan hastalıklardan her hangi birinin kişide gözlenmesi metabolik sendroma işaret etmezken en az 3 tanesinin bir arada olması metabolik sendrom belirtisidir. Bununla birlikte metabolik sendromun başlaması için öncelikle kişide insülin direncinin oluşması gerektiği bilinmektedir. Ancak bu 3 hastalıktan birinin kesinlikle abdominal obezite olması gerekmektedir. Tüm bunlar göz önünde bulundurularak metabolik sendrom içinde bulunan rahatsızlıklardan biri ya da birkaçının belirtilerini kendisinde gözlemleyen kişinin doktora başvurmasında fayda vardır. Zira diğer tüm hastalıklarda olduğu gibi metabolik sendromun tedavisinde de erken tanı önemlidir.

Metabolik sendrom belirtileri nelerdir?

Metabolik sendrom, genel olarak kadın tipi (abdominal) obezite, bel çevresinin aşırı yağlanması ile kendisini göstermektedir. Zira obezite diğer adı geçen pek çok hastalığın en önemli sebebidir. Bununla birlikte kalp ve damar fonksiyon bozuklukları dolayısıyla çabuk yorulma, nefes almada zorluk, insülin direnci sebebiyle kan şekerinin yükselmesi, tansiyon ve kolesterol yüksekliği metabolik sendroma işaret olabilmektedir.

Metabolik sendromun yol açtığı hastalıklar

Öncelikle altını çizmekte fayda vardır ki; metabolik sendromölümle sonuçlanabilecek hastalıklara yol açmaktadır. Bu bağlamda kalp ve damarlardaki fonksiyon bozuklukları dolayısıyla kalp, damar hastalıkları, kalp krizi, felç, diyabet ve obezite metabolik sendromun yol açtığı hastalıklar arasındadır. Ancak bu hastalıkların pek çoğu metabolik sendromun hem sebebi hem de sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Metabolik sendrom nasıl önlenir?

Metabolik sendroma yol açan diyabet, kolesterol, obezite gibi rahatsızlıklar genetik özellikler ve çevresel etmenlere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda aile bireylerinde metabolik sendrom ya da bu hastalığa sebep olan diğer hastalıklara rastlanan kişilerin çocukluktan itibaren doktor kontrolünden geçmeleri faydalı olur. Genetik yatkınlığı olan kişiler düzenli olarak doktor kontrolünden geçip, çevresel etkenleri ekarte etmek adına sağlıklı yaşam kurallarına da dikkat ederlerse metabolik sendrom ve diğer rahatsızlıklara yakalanma riskleri azalacaktır. Metabolik sendroma genetik yatkınlığı olmayan kişilerin ise yeme, içme, yaşam koşullarını daha sağlıklı olacak şekilde düzenlemeleri gerekmektedir. Bu bağlamda metabolik sendromu önlemek için ilk önce sabahları sağlıklı ve besleyici bir kahvaltı yapılması gerektiği düşünülmektedir. Bir araştırma sonucuna göre kahvaltı yapmayan ya da kahvaltıda sağlıklı, besleyici gıdalar tüketmeyen kişilerin metabolik sendroma yakalanma oranları diğer kişilerden % 68 daha fazladır. Güne sağlıklı bir kahvaltı ile başlamayan kişilerin diyabet ve kalp damar hastalıkları riskinin çok daha yüksek olduğu da bilinmektedir. Bu hastalıklar da metabolik sendromun bileşenlerindendir. Sağlıklı bir kahvaltının ardından günde en az bin adım atılması, düzenli olarak yürüyüşler yapılması metaboliksendromu önlemekte yardımcı olacaktır. Metabolikhastalıkların ortaya çıkışında önemli bir rolü olan stres, metabolik sendroma da yol açmaktadır. Bu sebeple stresli iş, sosyal ve aile yaşamından uzak durmak gerekmektedir. Obezite, dengesiz kilo alınması metabolik sendromunsebeplerinden olduğu için sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenmeye özen göstermek gerekir. Bunun için günlük kalori alımı düşürülmeli, aşırı yağlı, tuzlu, şekerli, hamur işi gıdalardan uzak durarak, sebze, meyve, ağırlıklı beslenilmelidir. Metabolik sendroma yol açabilecek bileşenlerden biri ya da birkaçı varsa mutlaka vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.

Metabolik sendrom nasıl tedavi edilir?

Metabolik sendrom birkaç hastalığın bir kişide bulunmasıyla meydana gelmektedir. Bu bakımdan var olan bu hastalıkların tek tek tedavi edilmesiyle metabolik sendromdan kurtulmak mümkün olmaktadır. Metabolik sendrom tedavisinde hastalığın ilerleme boyutuna göre hem ilaç kullanımı hem de yaşam değişikliği yoluna gidilir. Ancak tedavide asıl olan beslenme ve yaşam alışkanlıklarının sağlıklı yönde değiştirilmesi esastır. Zira metabolik sendromlu hastalarda görülen insülin direnci, diyabet, obezite, kalp, damar rahatsızlıkları, yüksek tansiyon ve kolesterol çoğunlukla sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşamın bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple öncelikle özel diyet ve egzersiz programlarıyla kilo vermek temel amaçtır. Zira metabolik sendromlu hastalar % 10 oranında kilo vermeyi başardıklarında hastalıkların da büyük bir bölümünden kurtulmuş olmaktalar. Bunun için her gün düzenli olarak en az 30 dakika yürüyüş yapmak, günde en az 1000 adım atmak ve beslenmeyle alınan kalori oranını düşürmek gerekmektedir. Beslenmede rafine, hazır gıdalar değil, tahıl, sebze, meyve ve lifli gıdalar tercih edilmeli, beyaz ekmek, pirinç ve şeker yerine, esmer ekmek, pirinç ve şeker tüketilmelidir. Bu sayede obezite önlenir ve dolayısıyla diğer hastalıkların semptomlarında da azalma gözlenir. Bunlara ek olarak doktorun önerdiği ilaçlar düzenli olarak kullanıldığı takdirde metabolik sendromun etkileri azalmaya başlar ve zamanla ilaçların dozları da düşürülebilir. Ancak akıldan çıkarılmamalıdır ki; metabolik sendrom tekrarlayabilecek bir rahatsızlıktır ve bu sebeple düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme alışkanlıkları yaşam boyu devam ettirilmelidir.

Metabolik sendromda klasik tedavi yöntemleri işe yaramadıgında ( diyet, egzersiz, spor vs )en etkili tedavi yöntemlerinden biride metabolik cerrahidir ve başarısı %90 lardadır.