Şeker hastalığında yaşam kalitesinin olumsuz yönde etkileyen çeşitli komplikasyonlar görülmektedir. Bunların başında;
• Damar bozuklukları
• Diyabetik gangrenler
• Diyabetik retinopati
• Diyabetik nefropati
• Diyabetik nöropati
• Sindirim sistemi bozuklukları
• Ürogenital sistem hastalıkları
• Diyabetik ketoasidoz
• Koma
Şeker Hastalığının Neden Olduğu Damar Bozuklukları
Şeker hastalığı damarlarda önemli bozukluklara neden olur. Mikrovasküler ve makrovasküler komplikasyonlar şeker hastalığının başlangıcından 10-15 yıl sonra ortaya çıkabilir. Makrovasküler yani büyük damarlarda görülen bozukluklar kalp hastalığına neden olabilirken, mikrovasküler yani küçük damarlardaki bozukluklar göz ve böbrek hastalıklarının nedenidir. Şeker hastalıklarının kalp hastalıklarına olasılığı, sağlıklı bireylere göre yüksektir.
Şeker Hastalığının Neden Olduğu Diyabetik Gangrenler
Kontrol altına alınmayan diyabette kan damarlarındaki bozukluk nedeniyle dolaşım engellenir, dokular beslenemez ve zamanla gangren oluşabilir. En yaygın görülen diyabete bağlı gangren, diyabetik ayaktır. Diyabetli hastalar için en önemli sorunların başında diyabetik ayak hastaların hastanede kalma süresini de uzatmaktadır. Tedavi edilemeyen diyabetik ayak hastalığı ileri seviyelerde ayağın kesilmesine kadar neden olmaktadır.
Şeker Hastalığının Neden Olduğu Diyabetik Retinopati
Diyabetin önemli komplikasyonlarından biri retinopatidir. Retinopati mikrovasküler bozuklukların bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Göz dibinden kanama ve sızıntılar ile karakterizedir. Retinopati, şeker hastalığının süresi ve kan şeker düzeyinin kontrol altına alınma durumu ile yakından ilişkilidir. Şeker hastalarının mutlaka göz doktoru tarafından retinopati açısından değerlendirilmesi ve düzenli olarak kontrol edilmesi gerekmektedir.
Şeker Hastalığının Neden Olduğu Diyabetik Nefropati
Şeker hastaları arasında zamanla böbrek hastalığı görülme oranı yüksektir. Böbrek yetmezliği olan hastaların 1/4’ü, diyaliz tedavisi alan börek yetmezliği olan hastalarında yaklaşık 1/10’u şeker hastasıdır. Yüksek kan şekeri böbrek fonksiyonlarını olumsuz etkileyerek, idrar albümin atımını arttırmaktadır. Bu olay diyabetik nefropati oluşumundan yıllar önce başlamaktadır. Uzun süre kontrol altına alınamayan diyabetlilerde nefropati ve böbrek yetmezliği kaçınılmazdır. Şeker hastalarında belli aralıklarla idrarda albümin düzeyine bakılması gerekmektedir.
Şeker Hastalığının Neden Olduğu Diyabetik Nöropati
Şeker hastalığının önemli komplikasyonlarında bir başkası da diyabetik nöropatidir. Nöropatide sinir sisteminde çeşitli bozukluklar görülmektedir. Diyabetik nöropati vücutta refleks gecikmeleri, duyu bozuklukları, karıncalanma gibi anormalliklere neden olmaktadır. Bu hastalar duyu bozuklukları nedeniyle sıcağı, soğuğu, ağrıyı hissetmezler. Örneğin parmaklarına batan iğneyi, ayaklarını sıkan ayakkabıyı hissetmezler, bu nedenle diyabetik nöropatisi olan hastaların tırnak keserken, ayakkabı alırken gibi durumlarda dikkat etmeleri gerekmektedir. Diğer taraftan uzun süre tedavi edilemeyen diyabetik nöropatili hastalar idrarlarını tutamayabilirler.
Şeker Hastalığının Neden Olduğu Sindirim Sistemi Bozuklukları
Şeker hastalığı sindirim sistemi bozukluklarına da neden olmaktadır. Şeker hastalarında diyare (İshal) kontipasyon (kabızlık), kusma görülebilmektedir. Kan şekerinin kontrol altına alınmadığı durumlarda karaciğer yağlanması, karaciğer büyümesi, safra kesesi bozuklukları ve mide salgılarında azalma görülebilir.
Şeker Hastalığının Neden Olduğu Ürogential Sistem Hastalıkları
Diyabette kan şekerinin yükselmesi, idrarda şeker bulunması (normalde idrarla şeker atılamaz) İdrar yollarında mikroorganizmaların üremesine neden olarak ürogenital sistem enfeksiyonlarına yol açabilir.
Şeker Hastalığının Neden Olduğu Diyabetik Ketoasidoz
Genellikle Tip-1 diyabetlerde görülen diyabetik ketoasidoz, metabolizmada önemli rol oynayan insülin hormonunun yetersizliği sonucu ortaya çıkmaktadır. Diyabette insülin yetersiz olması nedeniyle karbonhidratlar vücutta kullanılamaz, bu durumda vücut yağlardan enerji sağlar. Yağ depolarının aşırı yıkımı kanda serbest yağ asitleri miktarını yükseltir. Kanda bulunan yüksek miktardaki serbest yağ asitleri normal şekilde metabolize olamaz, bunlardan aseto asetik asit, beta hidroksi bütrik asit ve aseton gibi keton cisimcikleri oluşur. Bu durumda kandaki keton cisimciklerinin miktarı artar, vücut sıvılarının pH’ı aside kayar ve sistemik ketoasidoz gelişir.
Şeker Hastalığının Neden Olduğu Koma Durumları
Şeker hastalığında değişik derecelerde koma görülebilir. Komayı belirleyen en önemli etkenler kan şekeri düzeyinin çok düşmesi (hipoglisemi), çok yükselmesi (hiperglisemi) ve diyabetik ketoasidozdur. Şeker hastaları ve yakınları koma hakkında bilgilendirilmeli, koma durumunda neler yapılacağı öğretilmelidir. Kontrol altına alınamayan diyabetli hastalarda koma görülme olasılığı düşüktür.
Şeker Hastalığının Belirtileri
Şeker hastalığının en önemli belirtileri çok su içme (polidipsi), çok yemek yeme ve çok idrar yapma (poliüri). Ayrıca enfeksiyonlar, yaraların geç iyileşmesi, bulanık görme ve yorgunluk şeker hastalığının belirtileri arasındadır. Şeker hastalığında açlık kan şekeri 120 mg/dl’nin üstündedir. Tokluk kan şekeri yemek yedikten iki saat sonra ölçülen kan şekeri ise 140 mg/dl’den fazladır.