Anoreksiya Nevrosa
Bireyin beden imgesinin bozulması ve sonuç olarak aynaya baktığında kendini aşırı kilolu görmesidir. Birey bu durumda vücuduna alabilme ihtimali olan tüm besinleri reddetmektedir ve bu sebeple ani ve aşırı kilo kayıpları baş göstermektedir. Birey bu kilo kayıplarından memnun olduğu için rahatsız olmamakta ve bu yüzden bu yememe davranışına devam etmektedir. Anoreksiyanın kelime anlamına bakılacak olursa çok masum olduğu düşünülmektedir.Kelime tam olarak iştah kaybı anlamını taşımaktadır.Nevrosa ise emosyonel( duygusal) nedenleri göstermektedir.
Hastalığın şöyle bir handikapı vardır ki ismi ile tam olarak ters belirtilere sahiptir. Bu durumun sebebi bir çok anoreksiya hastası yemeye karşı iştahını kaybetmez ve sürekli bir yemek ile ilgilenme halindedir. Yememesine rağmen birey sürekli bir şekilde yemeğe odaklıdır: yemek tarifleri okuma, ailelerine özenle yemek hazırlama gibi. Yemek yemeyi ısrarla reddeden hasta gelişen kilo kaybı fazlalığı sebebi ile risk altına girmektedir. Ruhsal rahatsızlıklar çerçevesinde ölümle sonuçlanabilecek nadir hastalıklardan bir tanesidir.
Peki Obezite Cerrahisi ve Anoreksiya Nevrosa Hastalığının İlişkisi Nedir?
Cerrahi müdehalenin amacı; midenin küçülmesi ile porsiyonlarda buna paralel olarak küçülmekte ve daha az besin tüketmek böylece günlük kalori miktarını azaltarak kilo verilmesini sağlamaktır. Ancak yaratılan bu mekanizma bireyin kalorili içecekler, tatlılar, yağlı yiyecekler yani besleyicilik değeri düşük kalori miktarı fazla olan yiyecekler yemesine engel değildir. Bu uyarıların cerrahi müdehale öncesinde yapılması sebebiyle bireylerde kaygı düzeyi artmaktadır. Aynı zamanda bu kadar emek harcayacağım ya tekrar kilolarımı geri alırsam düşünceleri de beynin bir yerinde hastaları sürekli rahatsız etmektedir. Bu durumların her birinin bir anda ve ameliyat sonrasında düşünülmeye başlanması bireyde travmaya sebep olabilmekte bu da anoreksiyanın oluşmasını tetiklemektedir.
Belirtileri Nelerdir?
Normal veya sağlıklıdan daha zayıftır..
Kilo almaktan çok korkarlar
Normal kiloda kalmayı reddederler
Çok zayıf bile olsalar kilolu olduklarını düşünürler
Hayatlarını kilo vermeye odaklarlar..
Yemek, kilo ve diyet saplantıları vardır
Yiyecekleri miktarı aşırı sınırlarlar
Hasta bile olsalar çok fazla egzersiz yaparlar
Kilo alımını engellemek için kusarlar, laksatif kullanırlar veya idrar söktürücü kullanırlar
Peki hangi davranışlar sebebi ile karşınızdaki bireyin anoreksiya olmasından şüphelenmelisiniz?
**Bir yakınım ameliyat oldu ve ben onun anoreksiya olmasından şüpheleniyorum gibi düşünceler barındıran bireyler aşağıda bulunan 12 maddeye göz atabilirler..
Çarpıtılmış beden imajı
Bu hastalığa yakalanan kadınlar, vücutları aşırı incelse de, hâlâ şişman olduklarından söz eder ve kilo almaktan yakındığını yineler.
Kalın giyinmek Anokreksiya olan genç kadınlar kalın giyinerek genellikle kilo kayıplarını gizlemeye çalışır. Anoreksiya hastası kalın giyindiği halde üşüdüğünü söyler.
Sosyal hayattan çekilmek
Anoreksiya hastası genç kadınlar arkadaşlarından ve sosyal faaliyetlerden uzaklaşır; neşesiz ruh haline bürünür.
Tuhaf yeme alışkanlıkları
Eğer anoreksiya hastası öğün esnasında yemekten ziyade çatal bıçağıyla daha çok meşgul oluyorsa, çiğnemeyi uzatıyor ve sürekli düşük kalorili gıdaları tercih ediyorsa bunlar hastalık belirtisi olabilir.
Egzersiz takıntısı
Anoreksiya hastası kalori yakmak için egzersizi saplantı haline getirir. Oturduğunda da sık sık ayaklarını oynatır.
Kendi başına yemek
Eğer yemeği özel odalarında veyalnız yemeyi tercih ediyorlarsa bu yeme tarzlarını başkalarından gizleme çabası anlamına gelir.
Adetten kesilme
Aşırı kilo kaybına yol açtığı için kadınlarda adet dönemlerinin sona ermesini tetikleyebilir.
Soluk cilt
Sağlıklı bir kadının ten rengi normaldir. Soluk bir ten rengi hastalık belirtisi olabilir. Ayrıca saçlar da cansızlaşır.
Kabız giderici ilaç kullanmak
Bazı kadınlar, kilo kaybını hızlandırmak için kabız giderici müshil ilaçları gereğinden fazla kullanıyor.
Fazla yumuşak cilt
Doktorlara göre bu aşırı zayıflama sonucu ısı kaybına karşı vücudun kendini koruma önlemi olarak tanımlanıyor.
Şiddetli mide ağrıları
Kusmanın da görüldüğü bu rahatsızlığa midenin uzun süre boş kalması yol açıyor.
Yiyecek saplantısı
Anoreksiya hastası genç kadınlar, yemek tariflerine aşırı ilgi gösterir. Yiyecekler konusunda saplantıları oluşur.
Tedavi
Bu bireylere ile bilişsel-davranışçı terapi, aile terapisi ve grup terapisi uygulanmaktadır. Bireyin duygularını rahatlıkla ifade edebilmesi sağlanmalıdır, yeme ile ilgili düşünce tarzı değiştirilmeli ve kendine güven konusunda çalışmaya özen gösterilmelidir. Birey bu aşamada uzun ve yorucu bir tedaviden geçeceğini unutmamalı ve bunun için hazırlanmalıdır.
Bazı hastalıkların çözümü emek,
sabır ve istemekten geçmektedir..
Tedavi esnasında unutulmaması gereken en önemli nokta budur.
Uzm. Klinik Psikolog-Bariatric Psikolog
Merve PEHLİVAN